HDS to skrót od: Hydrauliczny Dźwig Samochodowy, a mówiąc jaśniej, jest to pojazd, na którym umiejscowiony jest żuraw. Żurawie HDS to urządzenia dźwigowe, służące to podnoszenia, przenoszenia czy rozładunku towarów. Swoje zastosowanie znajdują w wielu sektorach przemysłu. Najczęściej używa się ich do prac budowlanych i remontowych. Żuraw HDS jest urządzeniem  przeładunkowym wyposażonym w napęd mechaniczny. Montowany jest na pojazdach lub naczepach. Urządzenia te podlegają Urzędowi Dozoru Technicznego.

 

Rodzaje Żurawi HDS

Żurawie dzielimy ze względu na konstrukcje i ich zastosowanie w różnych gałęziach przemysłu. Wyróżniamy:

  • żurawie ogólnego przeznaczenia – wyposażone w konstrukcję zamontowaną na podwoziu pojazdu, wysięgnik pracuje w płaszczyźnie poziomej oraz pionowej,
  • żurawie do załadunku drewna – wyposażone w chwytaki umożliwiające podnoszenie drewna,
  • żurawie przeładunkowe montowane na pojeździe za kabiną kierowcy,
  • żurawie przeładunkowe montowane na pojeździe z tyłu pojazdu ze skrzynią ładunkową,
  • żurawie przeładunkowe montowane w środkowej części pojazdu.

 

Budowa i konstrukcja

Każde urządzenie HDS, niezależnie od rodzaju posiada elementy wspólne, które stanowią bazę. Są to:

  • podstawa – inaczej nazywana platformą, na której znajduje się żuraw,
  • komplet podpór – znajdują się z każdej strony, odpowiedzialne są za zrównoważenie zwiększonego ciężaru dźwigu,
  • wysięgnik – najważniejszy element urządzenia, do niego zostaje przyczepiony ładunek,
  • kolumna – jej zadaniem jest połączenie platformy z wysięgnikiem, ma formę pionową.

Elementami zmiennymi są:

  • system hydrauliczny – dzięki niemu praca urządzenia jest łatwiejsza oraz dokładniejsza; jego zadaniem jest ułatwienie i przyspieszenie pacy z ładunkiem,
  • hak – służy do przemieszczania dużych i ciężkich ładunków,
  • chwytak – jest mocowany zamiast haka. Przydaje się w momencie, gdy przenoszony ładunek ma nieregularne kształty.

 

Elementy odpowiedzialne za unoszenie ładunków

W urządzeniach tego typu do operowania ładunkiem wykorzystuje się różnego rodzaju liny, zawiesie i haki. Pozwalają one na załadunek towaru, przemieszczenie ładunku z punktu A do punktu B i rozładunek.

Liny – żurawie, które wyposażone są we wciągarki do mocowania ładunków wykorzystują liny. Ważne jest, aby były one atestowane (zalecenie producenta). Lina nie może się falować, musi być prosta i nieuszkodzona.

Zawiesie – należą do osprzętu pomocnego wykorzystywanego podczas mocowania ładunku. Może to być lina stalowa lub włókienna, a także łańcuchy oraz taśmy. Wśród zawiesi wyróżniamy zawiesie jednocięgnowe, dwucięgnowe, trzycięgnowe, czterocięgnowe oraz o obwodzie zamkniętym.

Haki – stanowią elementy budowy żurawia HDS. Służą do bezpośredniego zawieszenia na nich ładunku.

 

Konserwacja i badania techniczne Żurawi HDS

Konserwację powinna wykonywać osoba posiadająca dodatkowe uprawnienia (konserwatora UDT). Operator może ocenić ogólny stan techniczny, ale to zadaniem konserwatora jest szczegółowa analiza i likwidacja usterek. Obowiązkiem konserwatora jest sprawdzenie stanu technicznego mechanizmów napędowych, cięgien nośnych oraz ich zamocowań i układów hamulcowych. Koniczna jest również kontrola działania urządzeń sterujących, sygnalizujących, oświetleniowych oraz elementów bezpieczeństwa i ograniczników ruchowych. Raz do roku powinno się dodatkowo sprawdzić konstrukcję nośną i instalację ochrony przeciwpożarowej. Przeglądy konserwacyjne powinny być wykonywane co 90, 60 lub 30 dni w zależności od rodzaju żurawia. Najlepiej stosować się do zaleceń producenta.

Podczas eksploatacji żurawi HDS ważne są również badania techniczne

Badania okresowe

Prowadzone są przez inspektora Urzędu Dozoru Technicznego, który sprawdza uprawnienia operatora jak i konserwatora urządzenia. Weryfikuje protokoły pomiarów elektrycznych, księgę rewizyjną oraz dziennik konserwacji. Badania te mają na celu sprawdzenie czy mechanizmy zabezpieczające i ochronne działają poprawnie oraz czy oznakowanie pojazdu jest czytelne i prawidłowo umieszczone. Odbywają się cyklicznie w terminach wskazanych dla poszczególnych rodzajów żurawi. Terminów tych należy dokładnie przestrzegać.

Badania eksploatacyjne

Urządzenie powinno być poddane badaniom eksploatacyjnym tuż po wykonaniu modernizacji, naprawy, wymiany elementów lub po ponownym montażu dźwigów HDS. Badania eksploatacyjne mają za zadanie zweryfikować, czy wykonane czynności nie przyczyniły się do negatywnego wpływu na działanie urządzenia.

Badania przypadkowe

Wykonuje się je, jeśli podczas badań eksploatacyjnych okaże się, że wykonane wcześniej działania przyczyniły się do nieprawidłowego funkcjonowania dźwignicy. Badanie to ma na celu wskazanie przyczyny, określenie usterki oraz zlecenie jej naprawy.

 

Uprawnienia UDT na operatora Żurawi HDS

Aby móc operować urządzeniami dźwigowymi, należy posiadać uprawnienia Urzędu Dozoru Technicznego. Zdobycie ich nie jest aż takie trudne jakby mogło się wydawać. Przed przystąpieniem do egzaminu należy przejść przez specjalistyczny kurs. Szkolenie składa się z części zarówno praktycznej, jak i teoretycznej. Zadaniem instruktorów jest kompleksowe przygotowanie kursantów do  egzaminu i co ważniejsze do pracy operatora HDS. Egzamin – tak jak kurs – obejmuje zarówno teorię jak i praktykę. W związku z tym, sama znajomość obsługi urządzenia nie wystarczy, aby zdać egzamin. W celu przygotowania się do egzaminu należy poznać także aspekty teoretyczne np. zasady budowy czy konserwacji. Uprawnienia UDT na żurawie HDS są bezterminowe i pozwalają na obsługę wszystkich rodzajów tego urządzenia.

 

Obowiązki Operatora Żurawia HDS

Operator przed przystąpieniem do pracy musi zaznajomić się z modelem na jakim będzie pracował, bo jak już wiemy każdy może mieć inne, dodatkowe funkcje. Ważne jest, aby zwrócić uwagę na zapisy dotyczące ostatniej konserwacji, aby upewnić się, że urządzenie jest zdatne do pracy. Jeśli operator zauważy jakieś usterki, powinien niezwłocznie zgłosić to przełożonemu. Podczas pracy należy dokładnie sprawdzić obszar, po którym będzie poruszała się maszyna. Operator musi mieć pewność, że transportowany ładunek jest przymocowany stabilnie i nie stanowi zagrożenia. Jego obowiązkiem jest również stała obserwacja ładunku.

 

Czego nie wolno wykonywać podczas pracy z żurawiem HDS?

Zasady BHP i kodeks dobrych praktyk pozwalają określić zabronione działania przy operowaniu urządzeniem HDS. Do najbardziej oczywistych zakazów należy praca na niesprawnym urządzeniu oraz praca bez uprawnień UDT. Nie można również podnosić ładunków, nie znając ich masy oraz wymiarów – może to spowodować przeważenie dźwignicy. Zabrania się podnoszenia ładunków nad kabiną operatora, stanowiskami pracowniczymi oraz ludźmi. Ważne jest, aby nie pracować na niestabilnym terenie oraz w pobliżu nieodłączonych i nieuziemionych linii energetycznych. To tylko kilka z wielu zakazów, które szczegółowo omawia się podczas kursu na operatora żurawi HDS.