Ładowarki teleskopowe

Na rynku znajdziemy wiele maszyn, które są bardzo uniwersalne i mają zastosowanie w różnych sektorach przemysłu, a także rolnictwa. Do takich urządzeń śmiało możemy zaliczyć ładowarki teleskopowe. Zastanawiałeś się kiedyś, jak one wyglądają, do czego służą lub jakie wymogi należy spełniać, aby móc je obsługiwać? Jeśli tak, to w tym artykule znajdziesz odpowiedź na wszystkie te pytania i nie tylko.

Jakim rodzajem sprzętu są ładowarki teleskopowe i do czego służą?

Są to maszyny robocze należące do kategorii wózków widłowych specjalizowanych. Ładowarki teleskopowe charakteryzują się możliwością wykonywania wielu, różnego rodzaju zadań. Służą do podnoszenia, przenoszenia oraz umieszczania materiałów na konkretnej wysokości. Swoją pracą mogą zastąpić kilka innych maszyn: koparkę, podnośnik, wózek widłowy czy żurawia, a to przekłada się na ich wydajność. Zastosowanie znajdują w rolnictwie, przemyśle budowlanym i drzewnym, przy pracach komunalnych, a także w portach morskich do załadunku i rozładunku kontenerów. Ładowarki teleskopowe będą również przydatne podczas transportu ciężkich materiałów, takich jak: stalowe konstrukcje, elementy betonowe, drewno, kamienie, ziemia oraz wszelkie materiały sypkie.

Rodzaje ładowarek teleskopowych

W ramach podstawowego podziału ładowarek teleskopowych wyróżniamy:

Ładowarki obrotowe – w swojej budowie posiadają głowicę obrotową, która umożliwia obrót kabiny operatora o 360 stopni. Ich zaletą jest duża maksymalna wysokość unoszenia ładunków.
Ładowarki czołowe – posiadają wysięgnik, umieszczony po prawej stronie. W tym przypadku kabina operatora nie ma możliwości ruchu, jednak przekłada się to na duży udźwig maszyny.

Oprócz powyższego podziału możemy wyróżnić rodzaje ładowarek teleskopowych ze względu na inne właściwości (konstrukcja nadwozia i podwozia, rodzaj napędu, sposób zmiany kierunku jazdy).

Konstrukcja nadwozia i podwozia:

podwozie kołowe sztywno ramowe lub kołowe przegubowe;
nadwozie obrotowe lub nieobrotowe.

Rodzaj napędu zespołu jazdy:

hydrostatyczno-mechaniczny;
hydrokinetyczno-mechaniczny.

Sposób zmiany kierunku jazdy:

kierowanie wszystkimi czterema kołami;
kierowanie tylko przednimi kołami;
kierowanie za pomocą tzw. ruchu kraba (umożliwia jazdę maszyną na ukos).

Budowa ładowarki teleskopowej, a jej funkcjonalność

Ładowarka teleskopowa pozwala na jednoczesny wysoki wyciąg i duży udźwig. Swoją stabilność zawdzięcza bocznym podporom stabilizującym, dzięki którym środek ciężkości znajduje się w odpowiedniej odległości od przedniej części maszyny. Aby odpowiednio rozłożyć ciężar, należy podnosić je lub opuszczać w zależności od potrzeby. Urządzenie to posiada napęd na cztery koła, co przyczynia się do łatwości pracy nawet na nierównym gruncie, osie ładowarki są wówczas poziomowane. Jak wszystkie tego typu maszyny ma ona również kabinę, gdzie operator steruje całym urządzeniem. Ważne jest to, że kabina ładowarki obrotowej ma możliwość obrotu o 360 stopni. Posiada ramie teleskopowe, które może podnosić, opuszczać oraz wysuwać się na różne długości i wysokości. Ważną rolę odgrywają również widły poruszające się w górę i w dół. Konstrukcja ładowarki teleskopowej umożliwia ruch nie tylko w przód i tył, ale także po skosie.

Ładowarki teleskopowe mogą być wyposażone w dodatkowy osprzęt taki jak:

widły do palet,
łyżki ładowarkowe,
chwytaki do bel,
kosiarki do trawy,
zamiatarki,
platformy robocze,
wysięgniki, np. kratownicowe,
pługi,
agregaty uprawowe,
siewniki i inne osprzęty do zadań rolniczych.

Regulacje prawne, jakim podlegają ładowarki teleskopowe

Ze względu na swoją budowę, ładowarka teleskopowa podlega dwóm rodzajom przepisów odnoszących się do jej użytkowania. Po pierwsze jest to maszyna budowlana, więc podlega ona pod Urząd Dozoru Technicznego. Po drugie jest ona urządzeniem przystosowanym do poruszania się po drogach publicznych, więc podlega przepisom Kodeksu Drogowego. Traktowana może być jako maszyna wolnobieżna lub ciągnik rolniczy, który posiada już miejsce na tablicę rejestracyjną.

Funkcjonowanie ładowarek teleskopowych reguluje Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 2012 r. w sprawie rodzajów urządzeń technicznych podlegających dozorowi technicznemu (Dz. U. Nr 122, poz. 1321, z późn. zm.) – tutaj określone są zasady dozoru technicznego (§ 1 ust. 6) lit. L).

Dodatkowo urządzenie to podlega pod dozór w wyniku Rozporządzenia Ministra Przedsiębiorczości i Technologii z dnia 21 maja 2019 r. w sprawie sposobu i trybu sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych oraz sposobu i trybu przedłużania okresu ważności zaświadczeń kwalifikacyjnych (Dz.U.2019.1008). To z kolei skutkuje tym, że operator musi posiadać odpowiednie uprawnienia do jej obsługi.

Bezpieczna eksploatacja i badania

Każdorazowo przed rozpoczęciem pracy zadaniem operatora jest sprawdzenie stanu technicznego oraz działania układu kierowniczego i hamulcowego urządzenia. Jeśli dana osoba po raz pierwszy ma styczność z nową maszyną, należy poznać jej właściwości uzależnione od rodzaju i modelu. Każda maszyna musi być wyposażona w instrukcję prawidłowego operowania, a także mieć możliwość awaryjnego, ale bezpiecznego opuszczenia jej w przypadku zagrożenia. Podczas pracy ważne jest pilnowanie wagi przewożonych materiałów tak, aby nie przekroczyć maksymalnego obciążania ładowarki, które zależne jest od jej rodzaju. Operator musi cały czas obserwować transportowany ładunek, aby kontrolować jego stabilność. Podczas jazdy odległość między osprzętem, a ziemią nie może być mniejsza niż 30 cm, a prędkość jazdy należy dostosować do miejsca i warunków pracy. Po zakończeniu pracy zadaniem operatora jest bezpieczne ustawienie ładowarki w wyznaczonym do tego miejscu, ważne, aby osprzęt był oparty na ziemi, a nie uniesiony wysoko.

Ładowarki teleskopowe objęte są pełnym dozorem technicznym i podlegają badaniom:

odbiorczym,
okresowym,
doraźnym.

Uprawnienia umożliwiające obsługę ładowarek teleskopowych

Aby móc w ogóle podejść do egzaminu przyznającego uprawnienia, należy w pierwszej kolejności odbyć kurs specjalistyczny. Zapisać się na niego mogą osoby, które ukończyły osiemnasty rok życia, posiadają wykształcenie minimum podstawowe oraz nie wykazują przeciwwskazań zdrowotnych, które weryfikowane są podczas badań lekarskich. Celem szkolenia jest przygotowanie kandydatów do prawidłowo wykonywanej pracy w przyszłości. Kursant w trakcie zajęć teoretycznych poznaje rodzaje i budowę ładowarki teleskopowej, przepisy dozoru technicznego, podstawy z zakresu ładunków oraz ich przewożenia, budowę i eksploatację butli gazowych oraz przepisy BHP na stanowisku pracy. Podczas części praktycznej instruktorzy nie uczą jedynie manewrowania urządzeniem, ale również wszystkich czynności wykonywanych przez operatora przed, w trakcie oraz po zakończeniu pracy.

Gdy kursant ukończy szkolenie, kierowany jest na egzamin odbywający się przed komisją Urzędu Dozoru Technicznego. Jest to stosunkowo wymagający egzamin, który dokładnie sprawdza wiedzę nabytą podczas kursu. Składa się z części teoretycznej, która ma formę testu z pytaniami zamkniętymi oraz części praktycznej odbywającej się na palcu manewrowym.

Po uzyskaniu pozytywnego wyniku egzaminu przyznawane są uprawnienia w kategorii dla wózków specjalizowanych, umożliwiające obsługę ładowarki teleskopowej. Jest to najszersza kategoria uprawnień, ponieważ upoważnia ona również do obsługi pozostałych wózków jezdniowych np. wózków widłowych. Uprawnienia UDT na ten rodzaj maszyn w odróżnieniu od innych przyznawane są bezterminowo.