Jak zdobyć uprawnienia na wózek widłowy? 

Chariots élévateurs (niekiedy potocznie nazywane widlakami) odgrywają istotną rolę w logistyce i magazynowaniu, wspierając procesy transportu i składowania towarów. Kurs na wózki widłowe to jedno z najczęściej wybieranych szkoleń dla przyszłych operatorów urządzeń transportu bliskiego, co jest związane z licznymi możliwościami zawodowymi. Aby móc pracować jako operator takiego sprzętu, konieczne jest uzyskanie odpowiednich uprawnień przez komisję Urzędu Dozoru Technicznego (UDT). 

W części teoretycznej uczestnicy uczą się przepisów BHP, budowy wózków i procedur działania w różnych sytuacjach. W części praktycznej uczestnicy uczą się obsługi wózków pod okiem instruktora.  Po ukończeniu kursu należy przystąpić do egzaminu państwowego, który przeprowadzany jest przez komisję z UDT. Egzamin ten obejmuje zarówno część praktyczną, jak i teoretyczną. 

Zmiany w uprawnieniach – co trzeba wiedzieć? 

Do 1 czerwca 2019 roku istniały trzy główne kategorie uprawnień na wózki widłowe: I WJO, II WJO i III WJO. Każda z tych kategorii odpowiadała różnym typom wózków, które mogły być obsługiwane przez operatorów, różniąc się przede wszystkim rodzajem sprzętu i jego zastosowaniem. Kategoria I WJO obejmowała wszystkie wózki ze zmiennym wysięgiem, w tym te, które podnosiły operatora wraz z ładunkiem. Natomiast kategoria II WJO dotyczyła wózków z napędem silnikowym, ale z wyłączeniem modeli specjalizowanych. Kategoria III WJO koncentrowała się na wózkach prowadzonych ręcznie oraz tych, które były zdalnie sterowane. Po tej dacie system uprawnień uległ zmianie, co miało na celu uproszczenie regulacji oraz dostosowanie ich do nowoczesnych wymagań branży. Nowe przepisy ułatwiły również zdobywanie kwalifikacji przez przyszłych operatorów. 

Nowe typy uprawnień do wózków widłowych po nowelizacji ustawy 

Nowelizacja ustawy wprowadziła znaczące zmiany w systemie uprawnień na widlaki, redukując dotychczasowe trzy kategorie do dwóch głównych typów: 

  • wózki jezdniowe podnośnikowe, z wyłączeniem specjalizowanych, które umożliwiają obsługę wszystkich typów wózków podnośnikowych bez żadnych ograniczeń co do wysokości podnoszenia czy maksymalnego tonażu. Obejmuje to także wózki, które są prowadzone ręcznie lub zdalnie sterowane (dawna kategoria II WJO i III WJO), 
  • wózki podnośnikowe specjalizowane, które wymagają od operatora dodatkowych umiejętności, związanych z ich specyficznymi funkcjami i konstrukcją (poprzednio kategoria I WJO). 

Wybór odpowiedniego typu uprawnień powinien być przemyślany i dostosowany do zadań, które są realizowane na danym stanowisku oraz rodzaju wózków wykorzystywanych w danej firmie, co z pewnością wpłynie na efektywność pracy. 

Zasady ważności uprawnień UDT dla wózków jezdniowych i unoszących 

Uprawnienia do obsługi wózków unoszących z napędem mechanicznym mają określony okres ważności, który różni się w zależności od typu urządzenia. Pięcioletni termin dotyczy wózków wyposażonych w wysięgnik lub umożliwiających unoszenie operatora wraz z ładunkiem. Do tej grupy należą między innymi następujące urządzenia: 

  • les chariots télescopiques, 
  • wózki z funkcją unoszenia operatora i ładunku, 
  • plateformes mobiles przejezdne, 
  • suwnice, wciągniki i wciągarki ogólnego oraz specjalnego przeznaczenia, 
  • żurawie samojezdne, wieżowe, szybkomontujące, pokładowe, pływające, szynowe, kolejowe oraz zamontowane na pojazdach kolejowych. 

Z kolei dziesięcioletni okres ważności dokumentów UDT dotyczy na przykład wózków jezdniowych podnośnikowych z mechanicznym napędem podnoszenia. Do tej grupy zaliczają się wózki wysokiego składowania oraz wózki z siedziskiem, wózki podestowe i wózki prowadzone. Ponadto zaliczają się tutaj podesty ruchome stacjonarne, wiszące, masztowe oraz te zamontowane na pojazdach kolejowych. W tej kategorii znajdują się również układnice oraz wyciągi towarowe, suwnice, wciągniki i wciągarki ogólnego przeznaczenia, żurawie stacjonarne, przewoźne oraz przenośne. 

Przedłużanie uprawnień operatora wózka widłowego 

Kiedy zbliża się koniec ważności zaświadczenia kwalifikacyjnego wydanego przez Urząd Dozoru Technicznego (UDT) można starać się o kontynuację uprawnień.  Osoba posiadająca licencję operatora musi złożyć odpowiedni wniosek co najmniej trzy miesiące przed wygaśnięciem dokumentu. Aby to zrobić, należy przygotować podanie o przedłużenie, w którym zawarte będą dane osobowe operatora oraz numer dotychczasowego zaświadczenia. Konieczne jest też złożenie oświadczenia potwierdzającego, że przez co najmniej trzy lata w ciągu ostatnich pięciu lat operator aktywnie obsługiwał urządzenia. 

Warto zauważyć, że osoby z bezterminowymi uprawnieniami nie muszą ponownie przystępować do egzaminu UDT., jednak trzeba złożyć wniosek w odpowiednim czasie. Termin składania wniosków o przedłużenie kwalifikacji minął 2 października 2023 roku, co oznacza, że wszyscy, którzy nie złożyli dokumentów, stracili swoje uprawnienia. 

Uznawanie certyfikatów UDT w krajach UE i EFTA 

Zaświadczenie kwalifikacyjne wydane przez Urząd Dozoru Technicznego (UDT) ma ważność jedynie na terenie Polski, jednak wiele krajów uznaje polskie certyfikaty oraz kwalifikacje. Procedury uznawania mogą różnić się w zależności od państwa. Poza Polską obowiązują przepisy krajowe, a także dyrektywa 2005/36/WE, która dotyczy uznawania kwalifikacji zawodowych. 

Przepisy te stosują się w krajach Unii Europejskiej oraz w państwach EFTA i EOG, takich jak Islandia, Norwegia czy Liechtenstein, a także w Szwajcarii. W każdym z tych krajów znajdują się Punkty Kontaktowe, które udzielają szczegółowych informacji o procesach uznawania uprawnień. 

Uznawanie kwalifikacji zawodowych w Wielkiej Brytanii 

Po wyjściu Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej 31 stycznia 2020 roku pojawiły się niejasności dotyczące uznawania kwalifikacji zawodowych zdobytych przez mieszkańców UE. W 2022 roku Komisja Europejska dostarczyła nowe wytyczne w tej kwestii. Nadrzędnym aspektem jest data uzyskania kwalifikacji. Dokumenty potwierdzające kwalifikacje zdobyte przed 31 grudnia 2020 roku, są nadal uznawane zgodnie z dyrektywą 2005/36/WE. Dzięki temu osoby posiadające takie kwalifikacje mogą składać wnioski o ich uznanie w systemach opisanych w dyrektywie. W odróżnieniu od tego, kwalifikacje uzyskane po 1 stycznia 2021 roku traktowane są jako kwalifikacje z państw trzecich, co może wiązać się z bardziej skomplikowanymi procedurami uznawania. 

Pozostałe warunki potrzebne do pracy jako operator wózka widłowego 

Kandydat na operatora widlaka, jak inaczej nazywamy wózki widłowe, musi mieć ukończone 18 lat, posiadać co najmniej wykształcenie podstawowe oraz dysponować zaświadczeniem lekarskim potwierdzającym dobry stan zdrowia. Oprócz odbycia kursu i zdania egzaminu istnieją przesłanki zdrowotne, które są niezbędne, aby móc bezpiecznie i legalnie wykonywać pracę operatora wózka widłowego. Do kursu na operatora wózka widłowego nie mogą przystąpić osoby, które posiadają poważne wady słuchu, poważne wady wzroku, choroby wpływające na bezpieczeństwo czy posiadają ograniczenia funkcji poznawczych i deficyty psychiczne. 

Kroki do uzyskania uprawnień operatora wózka widłowego 

Aby zostać operatorem wózka widłowego, należy przejść przez proces edukacyjny i egzaminacyjny. Nowelizacja ustawy z czerwca 2019 roku zredukowała ilość kategorii uprawnień do dwóch, co uprościło system certyfikacji. Operatorzy muszą pamiętać o terminowym przedłużaniu swoich uprawnień, co jest kluczowe dla utrzymania legalności ich działalności. Polskie certyfikaty są uznawane w wielu krajach UE, ale mogą wymagać dodatkowych formalności i tłumaczeń. 

Questions et réponses

Jak przebiega kurs na operatora wózka widłowego?

Kurs składa się z części teoretycznej i praktycznej. Teoria może być realizowana stacjonarnie, online lub w formie e-learningu. Część praktyczna polega na obsłudze wózków pod okiem instruktora, a uczestnicy mogą mieć możliwość przedłużenia zajęć w celu pełniejszego przygotowania. 

Co się zmieniło w uprawnieniach w 2019 roku?

Nowelizacja uprościła system uprawnień, redukując dotychczasowe trzy kategorie do dwóch głównych typów: wózki jezdniowe podnośnikowe (bez specjalizowanych) oraz wózki podnośnikowe specjalizowane. Nowe przepisy ułatwiły zdobywanie kwalifikacji przez przyszłych operatorów. 

Jakie są wymagania dla operatorów wózków widłowych?

Aby zostać operatorem wózka widłowego, należy mieć ukończone 18 lat oraz co najmniej wykształcenie podstawowe. Oprócz tego konieczne jest uzyskanie zaświadczenia lekarskiego, które potwierdza dobry stan zdrowia fizycznego i psychicznego. Taki dokument jest wymagany, aby upewnić się, że przyszły operator jest zdolny do bezpiecznego wykonywania pracy, która często wiąże się z dużą odpowiedzialnością i obciążeniem fizycznym.

Czy polskie certyfikaty UDT są uznawane za granicą?

Zaświadczenia kwalifikacyjne wydane przez Urząd Dozoru Technicznego mają ważność na terenie Polski, ale wiele krajów UE oraz EFTA uznaje polskie certyfikaty. Warto jednak przetłumaczyć je oraz program kursu na język obcy, ponieważ wymagania uznawania kwalifikacji mogą różnić się w zależności od kraju.